Czym jest depresja lekooporna i jak ją leczyć?

Codziennie około 600 tysięcy osób w Polsce cierpi na depresję lekooporną, która uniemożliwia im uczestniczenie w codziennym życiu.

Zaburzenia depresyjne, które nie odpowiadają na tradycyjne leczenie, skracają przewidywaną długość życia nawet o 10 lat. Chociaż klasyczne leki przeciwdepresyjne są skuteczne dla około 70% pacjentów, u pozostałych 30% terapia nie przynosi poprawy, mimo stosowania różnych leków zgodnie z zaleceniami specjalistów. 

Gdy standardowe leczenie nie pomaga…  

W niektórych przypadkach może pojawić się tzw. lekooporność w leczeniu i rodzaj ten  nazywany jest depresją lekooporną, inaczej TRD (treatment resistant depression). Jest ona  szczególnie trudna w leczeniu i występuje aż u 1/3 pacjentów. Depresję lekooporną definiuje się jako brak reakcji na co najmniej dwa różne leki przeciwdepresyjne, stosowane w odpowiednich dawkach przez wystarczający czas w trakcie epizodu depresji o umiarkowanym lub ciężkim nasileniu. Nieleczona depresja może mieć tragiczne konsekwencje – ryzyko popełnienia samobójstwa wzrasta aż siedmiokrotnie u osób cierpiących na depresję lekooporną. 

Ze względu na to, że nie ma ustalonych metod leczenia depresji lekoopornej, klinicysta musi  rozważyć różne opcje. Lekarz powinien ocenić wszystkie zmienne psychopatologiczne i psychospołeczne, aby właściwie leczyć danego pacjenta.  

Strategie leczenia depresji lekoopornej  

Obecnie w leczeniu depresji lekoopornej wykorzystuje się różne strategie. Jest  to oczywiście psychoterapia, farmakoterapia z wykorzystaniem technik stymulacji mózgu,  terapia elektrowstrząsowa. Klinicyści podejmują się prób leczenia, lecz trwają one niekiedy  kilka lat, co ma wpływ na wzrost frustracji wśród pacjentów, a ci szukają metod, które  pomogłyby polepszyć ich stan. Powodem u pacjentów, którzy nie odpowiadają na leki może  być nieadekwatność terapii – błędny wybór leku, brak akceptacji leczenia przez pacjenta,  błędna dawka leku i jego poziom we krwi. Tutaj należy wspomnieć, że działanie leków jest też  zależne od tego jak je metabolizujemy. Depresja może też współwystępować z innymi  zaburzeniami, dlatego diagnoza jest bardzo skomplikowana. Przy diagnozowaniu istotne jest  też wykluczenie innych czynników, współistnienia chorób somatycznych np. niedoczynności  tarczycy, niedobór witamin, itp. Istotne jest, aby podczas wywiadu pacjent bardzo dokładnie  opisał swoje dolegliwości i rzetelnie odpowiadał na pytania psychoterapeuty i lekarza  psychiatry.   

Nowoczesne metody leczenia   

W ostatnim czasie na rynku pojawił się innowacyjny lek, który pozwala w znaczny  sposób redukować objawy depresyjne u pacjentów z depresją lekooporną. Jest to esketamina,  której skuteczność potwierdza szereg badań klinicznych. Jej forma podania oraz empiryczne  potwierdzenie skuteczności dają pacjentom pozbawionym nadziei po kolejnych nieudanych  terapiach farmakologicznych szansę na powrót do stanu zdrowia sprzed choroby. Oczywiście, ta forma terapii tak jak każda inna musi być odpowiednio dobrana do potrzeb pacjenta i nie  będzie odpowiednim rozwiązaniem dla każdego. Przed jej podjęciem pacjent musi przejść  odpowiedni wywiad lekarski, który zakwalifikuje bądź wykluczy możliwość jej przyjęcia.   

Depresja może dotknąć każdego  

Depresja jest ciężką chorobą, ale korzystając z pomocy specjalistów jesteśmy w stanie  polepszyć nasze funkcjonowanie. Choroba ta dotyka zarówno osoby odporne na stres, jak i te które radzą sobie z nim gorzej. Może pojawić się nagle i dotknąć osoby,  które zwykle z naszej perspektywy radzą sobie świetnie z codziennością i o których byśmy  nigdy nie pomyśleli, że mogą mieć depresję. Żyjemy w ogromnej presji, w natłoku obowiązków, przez co nie zwracamy uwagi na samych siebie i nasze potrzeby, a to sprzyja wystąpieniu nie  tylko depresji, ale i innych zaburzeń. Ogromnym wsparciem z pewnością są nasi bliscy, ludzie, którym ufamy i przy których czujemy się dobrze. Istotnym jest, aby pamiętać, że depresja  lekooporna nie jest chorobą nieuleczalną, a nowoczesne metody farmakoterapii  oraz psychoterapia pomagają odzyskać dobrostan psychiczny. Nieudane leczenie metodami  standardowymi nie przekreśla szansy na powrót do dawnej sprawności psychofizycznej.  

Podsumowanie 

Depresja lekooporna (TRD) to trudna do leczenia forma depresji, na którą cierpi aż 1/3 pacjentów. Pojawia się, gdy standardowe leczenie lekami przeciwdepresyjnymi nie przynosi rezultatów. Leczenie depresji lekoopornej wymaga zastosowania różnych strategii, takich jak psychoterapia, farmakoterapia z nowoczesnymi metodami stymulacji mózgu czy terapia elektrowstrząsowa. Nowym rozwiązaniem jest esketamina, która przynosi znaczącą poprawę u niektórych pacjentów. Ważne jest kompleksowe podejście do diagnozy i leczenia, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb pacjenta oraz wykluczeniem innych zaburzeń.